Αντιστοίχιση Ερευνητικών Ευρημάτων με Κυβερνητικές Πολιτικές
Η έρευνα της Εκφραcy για τη στεγαστική πολιτική στην Κύπρο ανέδειξε κρίσιμα προβλήματα και προτάσεις που συνδέονται άμεσα με τις τρέχουσες κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Η ανάλυση των κυβερνητικών πολιτικών και προγραμμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών αποκαλύπτει μια σύνθετη εικόνα όπου υπάρχουν σημαντικές προσπάθειες αντιμετώπισης των προβλημάτων που εντόπισαν οι νέοι, αλλά και εμφανείς αποστάσεις μεταξύ πρόθεσης και υλοποίησης.
Κυβερνητικά Στεγαστικά Σχέδια και Πρωτοβουλίες
Στεγαστικό Σχέδιο για Νέους και Νεαρά Ζευγάρια
Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει αναπτύξει το “Στεγαστικό Σχέδιο Χορηγιών για Νεαρά Ζευγάρια ή/και Νέους μέχρι 41 ετών”, το οποίο απευθύνεται ακριβώς στην ομάδα που εξέτασε η έρευνα της Εκφραcy[1]. Το σχέδιο διαθέτει ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων και παρέχει οικονομική ενίσχυση για απόκτηση κατοικίας[2]. Ωστόσο, η έρευνα αποκάλυψε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ερωτηθέντων δεν γνωρίζει τα υφιστάμενα σχέδια στέγασης, γεγονός που υποδηλώνει ανεπαρκή προβολή και επικοινωνία των διαθέσιμων προγραμμάτων.
Αναθεωρημένο Σχέδιο για Εκτοπισθέντες και Παθόντες
Το 2019 εγκρίθηκε αναθεωρημένο σχέδιο παροχής οικονομικής ενίσχυσης για στέγαση εκτοπισθέντων και παθόντων, το οποίο περιλαμβάνει αυξημένα εισοδηματικά κριτήρια και αυξημένη οικονομική ενίσχυση[3]. Το σχέδιο εισήγαγε επίσης περιορισμούς στο εμβαδό των κατοικιών (μέχρι 250 τμ.) και αποκλεισμό οικιών με πισίνες, προσπαθώντας να στοχεύσει καλύτερα την οικονομική βοήθεια προς όσους την έχουν πραγματικά ανάγκη.
Κίνητρα για Προσιτή Στέγη
Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει διαμορφώσει στοχευμένη στεγαστική πολιτική με νέα Ειδικά Στεγαστικά Κίνητρα για παραγωγή προσιτής στέγης[4]. Τα κίνητρα αυτά αποσκοπούν στην παροχή πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή και ασφαλή στέγη και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. Η διαχείριση των σχετικών πολεοδομικών αιτήσεων έχει μεταφερθεί σε κεντρικό επίπεδο για ομοιομορφία στην προσέγγιση και ταχύτητα στην αδειοδότηση.
Οικονομική Κατεύθυνση και Προϋπολογισμός
Σημαντικές Επενδύσεις στη Στεγαστική Πολιτική
Το γεγονός ότι η στεγαστική πολιτική αποτελεί προτεραιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών φαίνεται από το ύψος του κονδυλίου που έχει συμπεριληφθεί στον προϋπολογισμό για το 2025, το οποίο ανέρχεται στα €44,3 εκατομμύρια ευρώ[5]. Ο σχεδιασμός βασίζεται σε δύο πυλώνες: την αύξηση του οικιστικού αποθέματος και την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών.
Πρόγραμμα “ΚτίΖΩ”
Το 2023 εγκρίθηκε το Σχέδιο Χορηγιών για τις 358 Πολυκατοικίες σε Κυβερνητικούς Οικισμούς Στέγασης Εκτοπισθέντων με προϋπολογισμό €130 εκατομμύρια[6]. Το πρόγραμμα “ΚτίΖΩ” αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση στεγαστικών αναγκών συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού.
Προβλήματα που Εντοπίζονται στην Πράξη
Εισοδηματικά Κριτήρια και Πραγματικότητα
Η έρευνα της Εκφραcy ανέδειξε ότι τα εισοδηματικά κριτήρια θεωρούνται μη ρεαλιστικά, με πολλούς να αποκλείονται παρόλο που δεν έχουν πραγματική οικονομική δυνατότητα για αγορά ή ενοικίαση στέγης. Στο αναθεωρημένο σχέδιο για εκτοπισθέντες προβλέπεται ότι αίτηση μπορούν να υποβάλουν μόνο πρόσωπα που διαθέτουν ικανοποιητικούς πόρους για απόκτηση κατοικίας[3], γεγονός που μπορεί να επιδεινώνει το πρόβλημα που εντόπισαν οι ερωτηθέντες.
Γραφειοκρατία και Πολυπλοκότητα Διαδικασιών
Η γραφειοκρατία και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών που ανέφεραν οι συμμετέχοντες στην έρευνα αποτυπώνονται και στα επίσημα κυβερνητικά έγγραφα. Το Εγχειρίδιο Πολεοδομικού Ελέγχου του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως είναι ένα εκτεταμένο έγγραφο που καταδεικνύει την πολυπλοκότητα του συστήματος αδειοδότησης[7]. Παρόλο που το εγχειρίδιο στοχεύει στη βελτίωση και απλοποίηση των διαδικασιών, η περιπλοκότητά του μπορεί να αποτρέπει τους πολίτες από τη συμμετοχή.
Στεγαστικό Σχέδιο Ορεινών και Μειονεκτικών Περιοχών
Το στεγαστικό σχέδιο αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών παρέχει οικονομική ενίσχυση για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας σε συγκεκριμένες περιοχές[8]. Ωστόσο, το σχέδιο περιλαμβάνει αυστηρούς περιορισμούς, όπως την απαίτηση για συνεχή, μόνιμη και νόμιμη διαμονή στην Κύπρο τα τελευταία τουλάχιστον δύο χρόνια, και τον αποκλεισμό όσων έχουν λάβει προηγουμένως κρατική οικονομική ενίσχυση για στεγαστικούς σκοπούς.
Κενά στην Επικοινωνία και Προσβασιμότητα
Ανεπαρκής Προβολή των Σχεδίων
Η έρευνα αποκάλυψε ότι πολλοί νέοι δεν γνωρίζουν τα υφιστάμενα σχέδια στέγασης, γεγονός που υποδηλώνει προβλήματα στην επικοινωνιακή στρατηγική. Ενώ υπάρχουν ηλεκτρονικές πλατφόρμες όπως η housing.moi.gov.cy[1], η πρόταση των ερωτηθέντων για πιο στοχευμένη επικοινωνία μέσω social media, διαφημίσεων και ενημερωτικών βίντεο δεν φαίνεται να έχει υιοθετηθεί συστηματικά.
Τεχνική Υποστήριξη και Επικοινωνία
Για τεχνική υποστήριξη των στεγαστικών σχεδίων, οι πολίτες μπορούν να απευθύνονται στη διεύθυνση youthhousing@moi.gov.cy[2], ενώ έχει οριστεί και αρμόδια λειτουργός για τη διευθέτηση συναντήσεων και την επίλυση προβλημάτων σχετικά με την προσιτή στέγη[4]. Παρά αυτές τις πρόνοιες, η εμπειρία των πολιτών, όπως αποτυπώνεται στην έρευνα, παραμένει προβληματική.
Συμπεράσματα
Η σύγκριση μεταξύ των ευρημάτων της έρευνας της Εκφραcy και των κυβερνητικών πολιτικών αποκαλύπτει μια σημαντική απόσταση μεταξύ πρόθεσης και αποτελεσματικότητας. Ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών έχει αναπτύξει ένα ευρύ φάσμα στεγαστικών σχεδίων με σημαντική χρηματοδότηση, τα προβλήματα που εντοπίζουν οι νέοι – ανεπαρκής ενημέρωση, μη ρεαλιστικά κριτήρια, γραφειοκρατία και καθυστερήσεις – παραμένουν ουσιαστικά άλυτα. Η φωνή των νέων για μια πολιτική στέγασης που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους ανάγκες με διαφάνεια, ταχύτητα και ευελιξία αποτελεί μια σαφή πρόκληση για τη βελτίωση της υπάρχουσας κυβερνητικής προσέγγισης.
⁂
https://moi.gov.cy/moi/moi.nsf/All/2BEBB50714BB0AC7C225858C0028EBC7?OpenDocument
https://www.moi.gov.cy/moi/tph/tph.nsf/All/0958C77B48CF0AE0C2258C46002D8508?OpenDocument
https://moi.gov.cy/moi/moi.nsf/All/6C0FDB141A136552C225898D00216A83?OpenDocument
https://moi.gov.cy/MOI/moi.nsf/All/31C60A18C2CE1F3EC2258597001F14AB/$file/Οδηγός Σχεδίου 2024.pdf
