Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη τον Απρίλιο του 2025, η νέα γενιά της Κύπρου (ηλικίας 18-35) διατύπωσε σαφείς θέσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης. Μέσω της πλατφόρμας ανοικτής δημοκρατίας Ekfracy, οι συμμετέχοντες μοιράστηκαν τις εμπειρίες και τις προσδοκίες τους αναφορικά με τις κρατικές ψηφιακές υπηρεσίες, την εφαρμογή «Ψηφιακός Πολίτης» και τη συνολική στρατηγική ψηφιοποίησης της χώρας.
Αντίληψη και χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών
Η συντριπτική πλειοψηφία (73.4%) θεωρεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό κυρίως ως μέσο αναβάθμισης των δημόσιων υπηρεσιών, ενώ μόλις το 20.3% τον συνδέει με τον εκσυγχρονισμό του ιδιωτικού τομέα.
Η χρήση ψηφιακών εργαλείων στην καθημερινότητα των νέων είναι ήδη εκτεταμένη, με τα κοινωνικά δίκτυα (39.1%) και τα εργαλεία επικοινωνίας όπως WhatsApp και email (35.9%) να κυριαρχούν.
Ωστόσο, η συστηματική χρήση κρατικών ψηφιακών υπηρεσιών παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη (1.6%). Ο Ψηφιακός Βοηθός της πύλης gov.cy δεν έχει χρησιμοποιηθεί από το 63.3% των ερωτηθέντων, ενώ το 31.6% δεν έχει εγκαταστήσει την εφαρμογή «Ψηφιακός Πολίτης» παρότι γνωρίζει την ύπαρξή της. Επιπλέον, το 15.8% δηλώνει άγνοια για την εφαρμογή.
Γιατί όμως παρατηρείται τόσο περιορισμένη χρήση των κρατικών ψηφιακών υπηρεσιών από τους νέους; Το 35.6% αξιολογεί τις υφιστάμενες υπηρεσίες ως ανεπαρκείς, ενώ το 40.7% δηλώνει μέτρια ικανοποίηση και το 25.9% αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στη χρήση τους. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι τομείς που αναδεικνύονται ως προτεραιότητα για ψηφιακή αναβάθμιση είναι οι υπηρεσίες υγείας (24.1%), η έκδοση εγγράφων (22.4%) και η φορολογική διαχείριση (17.2%).
Τι μπορούμε να μάθουμε από άλλες χώρες
Η Κύπρος βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι σε ό,τι αφορά τον ψηφιακό της μετασχηματισμό. Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική απόσταση από τα διεθνή πρότυπα. Άλλες χώρες, όπως η Εσθονία και η Δανία, προσφέρουν παραδείγματα προς μίμηση.
Η Δανία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μακρόπνοης στρατηγικής. Ξεκινώντας το 2001 με την εισαγωγή ψηφιακών υπογραφών και φτάνοντας στο MitID το 2022, έχει αναπτύξει ένα ενιαίο και διαλειτουργικό οικοσύστημα που βασίζεται στην πύλη Borger.dk, την υποχρεωτική ψηφιακή επικοινωνία και την επένδυση στην ασφάλεια και στις ψηφιακές δεξιότητες των πολιτών. Η επιτυχία της Δανίας δεν οφείλεται σε αποσπασματικές λύσεις αλλά σε σταθερή πρόοδο μέσα από διαδοχικά και καλά συντονισμένα βήματα, θεσμική συνέργεια και συνεχή εκπαίδευση.
Παρόμοιο είναι και το παράδειγμα της Εσθονίας, όπου από το 2007 η ηλεκτρονική διακυβέρνηση διδάσκεται στα σχολεία ως βασικό γνωστικό αντικείμενο, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια μιας ψηφιακής κουλτούρας από νεαρή ηλικία.
Η Κύπρος έχει κάνει σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, με πρωτοβουλίες όπως η εισαγωγή της ηλεκτρονικής ταυτότητας και η εφαρμογή «Ψηφιακός Πολίτης». Για να επιτευχθεί όμως ένα βιώσιμο και συμμετοχικό μοντέλο ψηφιακής διακυβέρνησης, χρειάζεται ενίσχυση της εκπαίδευσης των πολιτών, απλοποίηση των διαδικασιών, ενίσχυση της χρηστικότητας των συστημάτων και ανάπτυξη μιας κουλτούρας εμπιστοσύνης και διαφάνειας μεταξύ πολιτών και κράτους.
Η εμπειρία άλλων χωρών αποδεικνύει πως η ψηφιακή μετάβαση δεν είναι στιγμιαία, αλλά μακροχρόνια, διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία. Η έρευνα μέσω Ekfracy δείχνει ότι οι νέοι στην Κύπρο είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν ενεργά σε αυτόν τον μετασχηματισμό. Το ζητούμενο είναι η Πολιτεία να αξιοποιήσει αυτή τη διάθεση όχι απλώς ως ένδειξη ενδιαφέροντος, αλλά ως ουσιαστικό οδηγό για τον επανασχεδιασμό της δημόσιας ψηφιακής διοίκησης με βάση τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας.